obywatel coke bartow j elmore

Citizen Coke: The Making of Coca-Cola Capitalism to książka autorstwa Bartowa J. Elmore, opublikowana 3 listopada 2014 roku przez wydawnictwo W. W. Norton & Company, licząca od 416 do 432 stron[1][3]. Praca ta stanowi dokładną analizę historii i strategii rozwoju Coca-Coli z perspektywy historyka środowiskowego, ukazując, jak firma zbudowała globalne imperium napojowe, stosując specyficzny model biznesowy, nazwany przez autora „Coca-Cola capitalism”. Artykuł omawia główne zagadnienia przedstawione w książce, skupiając się na mechanizmach ekonomicznych, politycznych i środowiskowych, które zdefiniowały rozwój producenta słynnego napoju.

Geneza i model biznesowy Coca-Coli według Bartowa J. Elmore

Książka Bartowa J. Elmore’a podkreśla, że sukces Coca-Coli nie wynikał z tradycyjnej integracji pionowej, czyli własności wszystkich etapów produkcji: od plantacji surowców po finalne produkty. Wręcz przeciwnie, firma unikała posiadania własnych fabryk butelkowania, plantacji cukru czy wodociągów, a zamiast tego zdecydowała się na outsourcing – zlecanie wielu działań podmiotom zewnętrznym, co przekładało się na przeniesienie kosztów i ryzyk poza korporację[1][3].

„Coca-Cola capitalism”, według Elmore’a, definiuje model zarządzania opartego na „lean operation”, który korzystał z dóbr publicznych, takich jak woda miejska i infrastruktura do recyklingu, jednocześnie angażując się w aktywny lobbing oraz wywierając presję na dostawców i franczyzobiorców, by maksymalizować zyski przy możliwie najniższych kosztach[1][3][5].

Kluczowe osoby i strategiczne partnerstwa

Autor wskazuje na role dwóch fundamentalnych postaci w historii Coca-Coli: Asę Candlera i Roberta Woodruffa. Asa Candler przekształcił firmę z lokalnej, atlantańskiej inicjatywy w ogólnokrajowy koncern, kładąc podwaliny pod szeroką sieć działalności, natomiast Robert Woodruff rozwijał firmę poprzez strategiczne partnerstwa z innymi korporacjami, takimi jak Hershey i Monsanto[1]. To właśnie te relacje z podmiotami zajmującymi się dostawą surowców oraz produkcją opakowań umożliwiły firmie osiągnięcie globalnego zasięgu bez ponoszenia typowych kosztów posiadania własnej infrastruktury[1][3].

Składniki i infrastruktura jako fundamenty rozwoju

Analiza składu produktu Coca-Cola w książce pokazuje trzy podstawowe komponenty: liść koki, kofeinę i cukier. Strategia firmy to nie tylko sam wybór surowców, lecz także sposób ich pozyskiwania i zarządzania relacjami z dostawcami. W odróżnieniu od klasycznego modelu przemysłowego, Coca-Cola nie integrowała całego procesu w ramach własnej struktury, lecz zlecała produkcję i dystrybucję franczyzobiorcom i firmom zewnętrznym, które przejmowały znaczną część ryzyka[1][3].

Dodatkowo przedsiębiorstwo intensywnie wykorzystywało dobra publiczne takie jak miejskie systemy wodociągowe czy infrastruktura do recyklingu. Korzystanie z tych zasobów umożliwiło firmie ograniczenie kosztów produkcji i dystrybucji, jednak równocześnie generowało konflikty ekologiczne, zwłaszcza w regionach o deficycie wody, takich jak niektóre tereny Afryki, gdzie mimo inwestycji w oczyszczanie wody firma wciąż buduje fabriki butelkowania[1][5].

Procesy skalowania i ekspansji

Coca-Cola rozwinęła się dzięki efektywnej skali produkcji, którą uzyskała dzięki partnerstwom z dostawcami, franczyzobiorcami oraz aktywnemu wspieraniu przez instytucje publiczne, zwłaszcza na poziomie lokalnym i krajowym. Model działania koncernu łączył masowe zapotrzebowanie na surowce ze zdolnością do negocjowania korzystnych warunków politycznych i ekonomicznych, co w efekcie pozwalało na szybki wzrost przy równoczesnym minimalizowaniu własnych nakładów[1].

Firma przesunęła również swój model wizerunkowy, aby kreować się na odpowiedzialnego obywatela korporacyjnego, co miało maskować agresywną ekspansję i wpływ na ekosystemy oraz politykę lokalną związane z jej działaniami[1][3]. Przejście z opakowań wielokrotnego użytku na jednorazowe butelki jest elementem tej strategii, mimo że zwiększało to ślad ekologiczny działalności firmy[1].

Znaczenie książki Bartowa J. Elmore w badaniach nad korporacjami

Bartow J. Elmore, profesor historii środowiskowej na Ohio State University, dzięki swojej książce wniósł nową perspektywę do analizy funkcjonowania globalnych korporacji. Jego badania pokazują, jak firmy takie jak Coca-Cola operują nie tylko w sferze gospodarczej, ale także politycznej i środowiskowej. Książka jest szczególnie ważna, bo opiera się na dogłębnych badaniach historycznych i analizie długofalowych skutków działania strategicznych modeli biznesowych[1][7][8].

Podsumowanie

Citizen Coke: The Making of Coca-Cola Capitalism Bartowa J. Elmore dokładnie opisuje, jak Coca-Cola zbudowała swoje imperium, korzystając z modelu biznesowego opartego na dywersyfikacji ryzyka, outsourcingu oraz eksploatacji dóbr publicznych. Książka podkreśla rolę kluczowych liderów i strategicznych partnerów, a także pokazuje wpływ tego modelu na środowisko i politykę. Wiedza zawarta w tej publikacji jest nieoceniona dla zrozumienia specyfiki funkcjonowania współczesnych korporacji i mechanizmów kapitalizmu korporacyjnego w XXI wieku.

Źródła:

1. https://history.osu.edu/publications/citizen-coke-making-coca-cola-capitalism
2. https://www.staff.ces.funai.edu.ng/form-library/virtual-library/index_htm_files/Citizen_Coke_The_Making_Of_Coca_Cola_Capitalism_By_Bartow_J_Elmore.pdf
3. https://en.wikipedia.org/wiki/Citizen_Coke:_The_Making_of_Coca-Cola_Capitalism
4. https://www.blackstonelibrary.com/citizen-coke
5. https://www.booksaremagic.net/item/dowrYwOeStRXGlJjjIt_2A
6. https://www.bartelmore.com
7. https://www.bartelmore.com/about
8. http://newamerica.org/our-people/bartow-elmore/